ارزیابی تحلیلی رابطۀ کیفیت و خوداستنادی مجلات در نشریات حوزه علوم انسانی

سابقه و هدف: خود‌استنادی یکی از چالش‌های مهم در ارزیابی بروندادهای علمی پژوهشگران است. هدف این پژوهش ارزیابی تحلیلی رابطه‌ی کیفیت و خود‌استنادی در نشریات حوزه‌ی‏ علوم انسانی بر اساس گزارش‏های استنادی نشریات فارسی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) است. مواد و روش ها: این پژوهش با روش تحلیل استنادی انجام شده و جامعه‌ی پژوهش را 67 مجله‌ی حوزه علوم انسانی تشکیل می‌دهند که دارای ضریب تأثیر بوده و در پایگاه اطلاعاتی ISC نمایه شده‌اند. یافته ها: میانگین نرخ خود‌استنادی در سال‏های 1389-1380 برای مجلات دارای ضریب تأثیر منتخب در سال 1389 حوزه‌ی علوم انسانی، 45/24 درصد است. از 67 عنوان مجله مورد بررسی، 23 عنوان نرخ خود‌استنادی 20 و کمتر از 20 درصد، 20 عنوان مجله نرخ خود‌استنادی بیشتر از 20 درصد را شامل شدند. یافته‎ها نشان داد با حذف خود‌استنادی‏های مؤثر در شاخص‎های چهارگانه و ترکیبی ضریب تأثیر، شاخص آنی، ارزش متیو و نسبت استناد به مقاله‎های آنها 91/65 درصد از مجلات کاهش رتبه، 35/19 درصد افزایش رتبه و 72/14 درصد نیز بدون تغییر بودند. همچنین با حذف خود‌استنادی‏ها، 51/56 درصد از مجلات با کاهش مقدار خوداستنادی، 78/32 درصد بدون تغییر در مقدار خوداستنادی و 94/3 درصد از مجلات با مقدار صفر خوداستنادی روبرو شدند. نتیجه گیری: بین میزان خود‌استنادی مجلات و کیفیت مجلات، ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. بنابراین تدوین خط مشی معین در مورد میزان خود‌استنادی مجله‎ها از سوی هیأت تحریریه و تلاش در جهت کاهش نرخ خود‌استنادی و جذب استناد از سایر مجله‏ ها در این راستا لازم به نظر می‏رسد.